BM, 28 Mayıs’ta Suriyeli muhalifleri anayasa görüşmelerine davet etti

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER –

bu BM Suriye Özel Temsilcisi Salı günü yaptığı açıklamada, Suriye hükümetine ve muhalefete, çatışmaların parçaladığı ülkenin anayasasını gözden geçirme amaçlı sekizinci tur müzakereler için Mayıs ayı sonundan itibaren davetiye gönderdiğini duyurdu.

Geir Pedersen BM Güvenlik Konseyi’ne, gözden geçirilmiş bir anayasa üzerinde anlaşmanın 11 yıllık ihtilafın siyasi çözümüne katkıda bulunabileceğini söyledi.

Suriye Anayasa Komitesi’nin yedinci toplantısının 25 Mart’ta sona erdiğini ve heyetlerin “sunulan metinlerin bazılarında en azından bazı revizyonlar” teklif ettiğini söyledi.

Pedersen, özel elçi yardımcısı Khawla Matar’ın daha sonra komitenin eşbaşkanlarıyla daha fazla görüşmek üzere Şam ve İstanbul’u ziyaret ettiğini ve 28 Mayıs – 3 Haziran Salı günleri Cenevre’de yapılacak sekizinci oturum için davetiye çıkardığını söyledi.

Taslak hazırlama sürecinin ancak komitenin çalışmalarının “üyeleri arasında genel bir anlaşmaya varmayı amaçlayan bir uzlaşma ve yapıcı katılım duygusuyla yönetilmesi” durumunda ilerleyeceğini vurguladı.

Birleşmiş Milletler, Arap Birliği, Avrupa Birliği, Türkiye ve beş daimi Güvenlik Konseyi üyesinin tamamı tarafından onaylanan Suriye’de barışa yönelik 2012 BM yol haritası, yeni bir anayasa taslağının hazırlanması çağrısında bulunuyor. Toplantı, diaspora üyeleri de dahil olmak üzere tüm Suriyelilerin katılmaya uygun olduğu BM denetimindeki seçimlerle sona eriyor. Aralık 2015’te kabul edilen bir Güvenlik Konseyi kararı, yol haritasını oybirliğiyle onayladı.

Ocak 2018’de Rusya’nın ev sahipliğinde düzenlenen Suriye barış konferansında, yeni bir anayasa taslağı hazırlamak üzere 150 üyeli bir komite oluşturulması konusunda anlaşmaya varıldı. Hükümetten, muhalefetten ve sivil toplumdan 15’er üyeden oluşan daha küçük, 45 üyeli bir organ asıl taslağı yapacaktı. Komitenin oluşturulması Eylül 2019’a kadar sürdü ve şu ana kadar çok az ilerleme kaydedildi.

Pedersen, bir video brifinginde konseye, “Suriye’nin donmuş değil, sıcak bir çatışma olduğunu” vurguladı.

Kuzeybatıda hava saldırılarının arttığını, Afrin ve kuzeydoğu çevresinde yoğunlaşan çatışmalar olduğunu ve tüm cephelerde roket ateşi ve top atışlarının devam ettiğini, ayrıca el yapımı patlayıcı cihazlar, araba bombaları ve diğer güvenlik olaylarının devam ettiğini söyledi.

Pedersen, konseyi Suriye’ye odaklanmaya çağırdı.

“Sahadaki mevcut stratejik açmaz ve Suriye’nin manşetlerde yer almaması, kimseyi yanıltmamalı ve çatışmanın daha az ilgiye veya daha az kaynağa ihtiyaç duyduğunu veya siyasi bir çözümün acil olmadığını düşündürmemeli” dedi. 2012 yol haritası doğrultusunda “Gerçekten bu ölçekte bir çatışma kapsamlı bir çözüm gerektirir”.

Ukrayna’daki savaş hızla yetişirken Pedersen, 6,8 milyon mülteci ve ülkede yerinden edilmiş 6,2 milyon insanla “Suriye dünyadaki en büyük yerinden edilme krizi olmaya devam ediyor” – “savaş öncesi nüfusun yarısı” dedi.

İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Joyce Msuya, dünya başka çatışmalara dönerken, “Suriye, unutulmuş başka bir kriz olma eşiğinde” uyarısında bulundu.

Yine de her ay milyonlarca Suriyeli hayatta kalmak, ailelerini beslemek ve çocuklarına bir gelecek sağlamak için mücadele ediyor” dedi. “Birçoğu için, 2011’de şiddet patlak verdiğinden beri durumları hiç bu kadar kötü olmamıştı.”

Msuya, Suriye’nin kuzeybatısında isyancıların elindeki “şaşırtıcı bir şekilde 4,1 milyon insanın” insani yardıma ihtiyacı olduğunu ve çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık bir milyon insanın çadırlarda yaşadığını ve bunların “yarısı normal ömürlerinin ötesinde” olduğunu söyledi.

Temmuz 2020’nin başlarında, Çin ve Rusya, Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’e insani yardım sağlamak için Türkiye’den iki sınır geçiş noktasını muhafaza edecek bir BM kararını veto etti. Günler sonra, konsey yardımların bu geçiş noktalarından sadece biri olan Bab al-Hawa üzerinden teslim edilmesine izin verdi. Bu bir yıllık görev süresi 9 Temmuz 2021’de bir yıl uzatıldı.

Msuya konseye geçen yıl BM’nin her ay kuzeybatıya 800 kamyon sınır ötesi yardım gönderdiğini ve “sürekli olarak 2,4 milyon kişiye ulaştığını” söyledi.

Rusya’nın BM Büyükelçisi Vassily Nebenzia, yardımın müttefiki Suriye hükümeti tarafından kontrol edilmesi ve çatışma hatları üzerinden iletilmesi gerektiğini söyledi.

Msuya, kuzeybatıya üç çapraz hat konvoyunun gönderildiğini, ancak bu noktada sınır ötesi yardım teslimatlarının yerini tutamayacaklarını söyledi.

Nebenzia, bunu “Şam’dan İdlib’e insani yardım teslimatları sorununu çözme konusundaki isteksizlik” olarak nitelendirdi.

“Dürüst olmama izin verin, bu gibi durumlarda sınır ötesi kararın tekrar yenilenmesi için hiçbir neden göremiyoruz” dedi.