İngiltere lideri, vergi faturası iddiaları nedeniyle parti başkanını görevden aldı

LONDRA –

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Pazar günü iktidardaki Muhafazakar Parti genel başkanını bir vergi anlaşmazlığı konusunda itirafta bulunmayarak etik kuralların “ciddi şekilde ihlali” nedeniyle görevden aldı.

Sunak, ülkenin Hazinesinden sorumlu olduğu sırada milyonlarca dolarlık ödenmemiş bir vergi faturasını kapattığı iddiaları arasında Nadhim Zahawi’yi görevden alması için günlerce baskı görmüştü.

Başbakan, bir standart soruşturmasında Zahawi’nin bakanlık davranış kurallarını ihlal ettiğini tespit ettikten sonra harekete geçti. Vergi makamlarıyla olan anlaşmazlığının ayrıntılarını ve bir ceza ödediği gerçeğini ifşa etmediğini söyledi.

Zahawi’ye yazdığı bir mektupta Sunak, hükümetinin “her düzeyde dürüstlük, profesyonellik ve hesap verebilirliğe sahip olacağı” sözünü tutmak için harekete geçmek zorunda kaldığını söyledi.

Zahawi, vergi anlaşmazlığını kabul etti, ancak hatasının “dikkatsiz olduğunu ve kasıtlı olmadığını” savundu.

Sunak’a verdiği yanıtta Zahawi, başbakanı yedek milletvekili olarak destekleme sözü verdi ve etik soruşturmasına atıfta bulunmadı. İlk olarak yaklaşık beş milyon pound (6,2 milyon ABD Doları) olduğu bildirilen devasa vergi faturasını ortaya çıkaran medyaya saldırdı ve bazı haberlerin “kamu görevlilerinin meşru incelemesini” yansıtmadığını iddia etti.

Zahawi, Başbakan Boris Johnson’ın görev süresinin son aylarında Temmuz’dan Eylül 2022’ye kadar Birleşik Krallık Hazinesine başkanlık etti ve Sunak’ın Ekim ayında göreve gelmesiyle Muhafazakar Parti başkanlığına atandı.

Sunak, politikaları İngiltere ekonomisini sarstıktan birkaç hafta sonra istifa eden – etik skandallarıyla devrilen – selefleri Johnson ve Liz Truss altında üç yıl süren kargaşanın ardından hükümete düzeni ve bütünlüğü geri getirme sözü verdi.

Geçen hafta hükümetin standartlar danışmanı Laurie Magnus’tan Zahawi’nin vergi işlerini araştırmasını istedi ve harekete geçmeden önce sonuçları bekleyeceğini söyledi.

Pazar günü yayınlanan bir raporda Magnus, Zahawi’nin kamusal yaşamda “dürüst, açık ve kendi davranışlarıyla örnek bir lider olma” gerekliliğine “yetersiz saygı” gösterdiğini tespit etti.

Birleşik Krallık vergi dairesi HMRC tarafından Zahawi hakkında yürütülen soruşturma, ortak kurucusu olduğu bir kamuoyu yoklama şirketi olan YouGov’daki yaklaşık 27 milyon sterlinlik (33,4 milyon $) hissenin satışı etrafında odaklandı. Soruşturma Nisan 2021’de başladı, ancak Zahawi bir yıldan uzun bir süre sonra Maliye Şansölyesi olarak atandığında bunu açıklamadı.

Magnus raporu, konunun ciddi olduğu konusunda en başından bir anlayış olması gerektiğini ortaya koydu. Bunun Zahawi tarafından 21 Ocak’ta bir anlaşmaya varıldığını doğrulayana kadar yaptığı basın açıklamalarına yansımadığını söyledi.

Zahawi Pazar günü hükümette hizmet etmenin “hayatımın ayrıcalığı” olduğunu söyledi. Irak’tan İngiltere’ye çocuk mülteci olarak gelen 55 yaşındaki, koronavirüs pandemisinin ilk yılında aşı bakanıydı ve daha sonra dokuz ay eğitim bakanı olarak görev yaptı.

Zahawi olayı, sarsıcı bir ekonomi ve derinden bölünmüş bir Muhafazakar Parti ile boğuşan Sunak’ın otoritesinin bir sınavıydı. Daha sonra BBC’nin başkanlığına atanan Muhafazakar bir bağışçının yardımıyla kredi aldığı iddiasıyla ilgili olarak Johnson ve personele zorbalık yaptığı iddialarıyla karşı karşıya kalan Başbakan Yardımcısı Dominic Raab hakkında da standart soruşturmaları sürüyor.

Hikayeler, Hintli bir milyarderin kızıyla evli olan eski bir yatırım bankacısı olan Sunak’ı sıradan insanların mücadelelerinden kopuk bir zenginler hükümetine liderlik etmekle suçlayan muhaliflerin yakıtı.

Geçen yıl, eşi Akshata Murthy’nin, babası tarafından kurulan Hintli BT şirketi Infosys’ten yılda 11,5 milyon sterlin temettü de dahil olmak üzere, denizaşırı gelirleri üzerinden Birleşik Krallık vergisi ödemediği ortaya çıktı. Uygulama yasaldı, ancak en iyi ihtimalle, o zamanlar İngiltere Hazine Bakanı olan Sunak’ın milyonlarca İngiliz için vergi topladığı bir dönemde duyarsız görünüyordu.

Konut Bakanı Michael Gove, Sunak’ın Zahawi’yi kovmadan önce gerçekleri beklemekle dürüstlük gösterdiğini söyledi.

Times Radio’ya verdiği demeçte, “Seçmenlerin yargıda bulunma şansı olacak” dedi. “Umuyorum ve inanıyorum ki, bir sonraki genel seçime kadar insanlar, Rishi Sunak’ın son derece ahlaklı, derinden toplum ruhuna sahip ve her şeyden önce kamu hizmetine kendini adamış biri olduğunu görmüş olacak.”