K9 köpekleri Kovid-19 hastalarını teşhiste son aşamaya yaklaştı
K9 köpekler, güvenlik güçleri tarafından patlayıcı ve uyuşturucu maddelerin bulunmasında uzun yıllardır asistan elaman olarak kullanılıyor. Koku alma duyusu insanlarınkine kadar çok daha gelişmiş olan bu hayvanlar, bununla beraber burunları baştan sona insanlardaki bazı hastalıkları da algılayabiliyor.
Merkezi İstanbul’da bulunan bir güvenlik şirketi de fazla Kovid-19 vakalarının tespitinde yurt dıştan daha önce benzer denemeler yapılan K9 köpeklerinin kullanılmasını içeren bilimsel bir egzersiz yaptı.
Bu kapsamda Bakırköy Dr. Sadi Davetli Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Baytar Fakültesi ve TAV Emniyet tarafından başlatılan ve takriben bir yıldır süren çalışmalarda sona gelindi.
– ÇALIŞMA DENEMELERLE BAŞLADI
Arnavutköy’ün Bolluca Mahallesi’nde bulunan eğitim merkezinde alanında uzman ve tecrübeli K-9 idarecileri, gerekli izinlerin alınması ve ilgili kurumlarla işbirliği anlaşmalarının imzalanmasının ardından K9 birimindeki köpeklerle denemelere başladı.
Hastaların koltuk altlarından alınan ter örnekleri köpeklere koklatıldı. Takriben 6 ay süren ve ödül-ceza sistemiyle eğitilen köpeklerin hasta insanların kokularını ayır edebildiği görüldü. K9 köpekleri saptama ettikleri artı Kovid-19 vakalarının önünde oturarak tepki gösteriyor.
– HAVALİMANLARINDA TAHSIS ALACAKLAR
Projenin son safhasında insanların bulunduğu ortamlarda denenmesinin arkasından öncelikle havalimanları almak üzere insan kalabalığının olduğu her tarafta K9 köpekleri görev alabilecek.
TAV Emniyet Genel Müdürü Turgay Şahan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, K9 köpeklerinin eğitilmesi için 2019 yılında bir eğitim merkezi kurduklarını söyledi.
Şahan, koku duyuları insanlara göre 100 bin kata kadar gelişmiş olan K9 köpeklerinin, uzun senelerdir dünyanın bambaşka ülkelerinde hastalıkların tespitinde atama aldığını hatırlattı.
Bu alıştırma için köpeklerin patlayıcı ve hastalıkları tespit etme yeteneğinden yola çıktıklarını belirten Şahan, “Hayata geçirilen uygulamaları inceleyerek, K9 birimimizi pandemi koşullarında kritik öneme sahip olan bu konuda geliştirmeye başladık. Geçtiğimiz dönemde bir yanlamasına köpeklerin esas koku eğitimleri devam ederken öteki yana da gerekli ekipmanları tedarik ederek testler için tüm hazırlıklarımızı tamamladık.” dedi.
– “İŞİMİZİ KOLAYLAŞTIRACAĞINI DÜŞÜNÜYORUZ”
Şahan, dünyanın bambaşka ülkelerinden benzer çalışmaların yapıldığına dikkati çekerek, şu bilgileri paylaştı:
“Kendi coğrafyamızın, kendi ülkemizin gereksinimlerini dikkate alarak böyle bir çalışmaya ihtiyaç olduğunu gördük. Yönetimimizin aldığı kararla yola çıktık. Millet otoritelerinin desteği fazla önemliydi. Zorunlu izinler ve onaylar alındıktan sonra bu amaçla Bakırköy Dr. Sadi Misafir Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Baytar Fakültesi işbirliğiyle bir araya geldik. Bu işin bilimsel tarafı da çok önemliydi. Bu tarafını atlayarak bu işi yapamazsınız. Kovid-19’un tespitinde PCR testi, antijen ve antikor testleri işin özünü oluşturuyor. K9 köpekleriyle yaptığımız tespitler, bu tıbbi testlerin önüne geçmeyecek. Topluluk yönetimlerinin öncelikli olduğu yerlerde hız ve konforu koruyabilmek için K9 köpeklerinin bu testlere yardımcı olabileceğini düşünüyoruz. İşimizi kolaylaştıracağını düşünüyoruz.”
Şahan, yaptıkları çalışmanın bilimsel bir araştırma olduğunu ve 4 öbür fazdan oluştuğunu dile getirdi.
– TEST YAPABİLME KABİLİYETLERİ YÜZDE 94’ÜN ÜZERİNDE
K9 köpeklerinin eğitimden başarılı bir şekilde çıktığını dile getiren Şahan, şöyle devam etti:
“Eğitimde vakaların özellikleri yazılıyor. Köpeklerin gösterdiği davranışlar kayıt altına alınıyor. Sürekli ve muhakkak aralıklarla köpeklerin tıbbi kontrolleri yapılıyor. Köpeklere bulaş olup olmadığına bakılıyor. Burasını yarı sağlık durumu tesis modeline çevirdik. Çalışanların ve köpeklerin hijyenine ve gelen numunelerin dürüst ortamda buraya taşınıp katkı sağlaması çok önemliydi. 2. faz bu açıdan fazla önemliydi. 2. evre takriben 6 aydan artı sürdü. Bugün geldiğimiz noktada K9 köpeklerinin Kovid-19’a karşın deneme yapabilme kabiliyetinin yüzde 94’ün üstünde olduğunu gördük. Bu bilimsel olarak da partnerlerimiz kadar zorunlu izinler alındıktan sonradan yayınlanması laf konusu. Bu da projenin 3. fazı olacak. Bu yayının ardından 4. fazı havaalanı ve sözde yerlerde kullanım aşamasına geçeceğiz.”
– KÖPEKLER TÜM VARYANTLARI HAFIZALARINA YAZMIŞ DURUMDA
K9 köpekleri eğitmeni Orkun Kara ise 10 köpeğin Kovid-19 hastalarının saptama etme eğitimine alındığını söyledi.
Tüm köpeklerin belli oranlarda başarıya ulaştığını aktaran Kara, “Yaklaşık Olarak tüm köpeklerimiz yüzde 90’ın üzerinde başarıdalar. Oysa bir takım köpeklerimiz daha tepede.” dedi.
Kara, köpeklerin topluluk ortamlarda insanı korkutmayacak şekilde çalışacaklarını ifade etti.
Eğitim sürecini de anlatan Kara, şu bilgileri paylaştı:
“Kovid-19 artı olan hastalardan koltuk altı ter numunesi alıyoruz. Bu numuneleri çantalar içerisinden getiriyoruz ve bunların üzerinden eğitimlere devam ediyoruz. Bu kokuları köpeklere ezberletiyoruz. acilen bütün köpeklerimiz bütün varyantları hafızalarına yazmış durumdalar. Köpekler bu kokuları biliyor. Köpekler pozitif maddeyi bulduğunda oturuyorlar. Köpeklerimizin tümü patlayıcı saptama köpekleri fiilen. 8 çeşitlilik patlayıcıyı biliyorlar. Kovid ile beraber 9. kokuyu ezberlemiş oldular. Hazırladığımız aparatlarda köpekler 8-10 santimetre mesafeden kokuyu saptama edebiliyorlar.”