Türkiye kritik seçimlerde oy kullanıyor

ANKARA, Türkiye –

Türkiye Pazar günü, çekişmeli geçmesi beklenen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktidarda olduğu yirmi yıl boyunca karşılaştığı en büyük zorluk olabilecek dönüm noktası niteliğindeki parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanıyor.

Oylama, ya giderek otoriterleşen Erdoğan’a beş yıllık yeni bir görev süresi verecek ya da NATO üyesi ülkeyi, muhalefetteki rakibinin daha demokratik olarak adlandırdığı yola sokacak.

Oylama sabah 8’de (0500 GMT) başladı ve 17:00’de (1400 GMT) kapanacak. Medya kuruluşlarının, bir ambargo saat 21:00’de (1800 GMT) kaldırılana kadar kısmi sonuçları bildirmesi yasaktır. Çıkış anketleri yok.

20 yıllık görev süresinde ilk kez, kamuoyu yoklamaları 69 yaşındaki popülist Erdoğan’ın rakibini geride bırakarak yarışa girdiğini gösteriyor. Kamuoyu yoklamaları merkez sol, laiklik yanlısı Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 74 yaşındaki lideri ve birleşik muhalefet ittifakının ortak adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na az da olsa bir ipucu verdi. Adaylardan hiçbiri yüzde 50’den fazla oy alamazsa, cumhurbaşkanlığı yarışı 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci turda belirlenecek.

Türkiye’de cumhuriyetin kuruluşunun 100. yıl dönümü olan seçimlerde 3,4 milyonu denizaşırı seçmen olmak üzere 64 milyondan fazla kişi oy kullanma hakkına sahip. Türkiye’de seçmen katılımı geleneksel olarak güçlü ve ifade ve toplanma özgürlüğünün bastırıldığı bir ülkede bu tür sivil katılıma olan inancın devam ettiğini gösteriyor.

Seçimler, ülkenin, eleştirmenlerin hükümetin ekonomiyi kötü idare etmesini ve şiddetli bir yaşam maliyeti krizini suçladığı ekonomik çalkantılarla harap olduğu bir zamanda geliyor.

Türkiye, Şubat ayında 11 güney ilinde yıkıma neden olan ve güvenli olmayan binalarda 50.000’den fazla insanı öldüren güçlü bir depremin etkilerinden de etkileniyor. Erdoğan hükümeti, felakete karşı gecikmiş ve yetersiz müdahalesinin yanı sıra sefaleti şiddetlendiren yapı kurallarının gevşek uygulanması nedeniyle eleştirildi.

Uluslararası alanda seçimler, birleşik bir muhalefetin neredeyse tüm devlet yetkilerini elinde toplamış bir lideri devirme becerisinin bir testi olarak yakından izleniyor.

Erdoğan, daha önce yaptığı gibi, devlet kaynaklarını ve medya üzerindeki otoriter konumunu kullanarak bölücü bir seçim kampanyası yürüttü. Muhalefeti “teröristlerle” işbirliği yapmakla, “sarhoş” olmakla ve geleneksel aile değerlerine tehdit oluşturduğunu söylediği LGBTQ haklarını desteklemekle suçladı.

Enflasyonun vurduğu seçmenleri etkilemek amacıyla, Türkiye’nin yerli savunma sanayi ve altyapı projelerini sergilerken, maaşları ve emekli maaşlarını artırdı, elektrik ve gaz faturalarını sübvanse etti.

İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) iki milliyetçi partiyle olan siyasi ittifakını, küçük bir sol parti ve iki marjinal İslamcı partiyi içerecek şekilde genişletti.

Kılıçdaroğlu’nun altı partili Millet İttifakı, 2017 referandumunda az farkla oylanan başkanlık sistemini ortadan kaldırma ve ülkeyi parlamenter demokrasiye döndürme sözü verdi. Yargının ve merkez bankasının bağımsızlığını tesis etme, kontrol ve denge kurma ve Erdoğan yönetimindeki ifade özgürlüğü ve muhalefet üzerindeki demokratik gerileme ve baskıları tersine çevirme sözü verdiler.

İttifakta eski içişleri bakanı Meral Akşener liderliğindeki milliyetçi İyi Parti ile AKP’den ayrılan ve eski başbakan Ahmet Davutoğlu ile eski maliye bakanı Ali Babacan liderliğindeki iki parti ile küçük bir İslamcı parti yer alıyor.

Şu anda hükümetin tutuklamalar ve davalarla hedef aldığı Türkiye’nin en büyük ikinci muhalefet grubu olan ülkenin ana Kürt siyasi partisi, cumhurbaşkanlığı yarışında Kılıçdaroğlu’nu destekliyor.

Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun oy kullandığı sandıkların önünde büyük kalabalık toplandı.

Kılıçdaroğlu, Ankara’da bir okulda taraftarlarının “Cumhurbaşkanı Kılıçdaroğlu!”

Bundan sonra göreceksiniz ki bu ülkeye bahar gelecek” dedi.

Erdoğan, halkın “büyük bir coşku ve sevgiyle” oy kullandığı deprem bölgesi de dahil olmak üzere “herhangi bir sorun olmadan” oylamanın sürdüğünü söyledi.

“Umarım akşamki sayımdan sonra ülkemiz, milletimiz ve Türk demokrasisi için daha iyi bir gelecek olur.”

Göçmen karşıtı milliyetçi bir partinin desteğine sahip eski bir akademisyen olan Sinan Ogan da cumhurbaşkanlığına aday. Bir diğer aday, merkez sol siyasetçi Muharrem İnce, reytinglerindeki önemli düşüşün ardından Perşembe günü yarıştan çekildi, ancak çekilmesi ülke seçim kurulu tarafından geçersiz kabul edildi ve kendisine verilen oylar sayılacak.

Seçmenler ayrıca 600 üyeli parlamentodaki koltukları doldurmak için oy kullanacaklar. Muhalefetin vaat ettiği bazı demokratik reformları yasalaştırabilmesi için en azından çoğunluğa ihtiyacı olacak.

Bazıları, Erdoğan’ın kaybetmesi halinde iktidardan vazgeçip vazgeçmeyeceği konusunda endişelerini dile getirdi. Ancak Erdoğan Cuma günü bir düzineden fazla Türk televizyonuna verdiği röportajda demokrasi yoluyla iktidara geldiğini ve demokratik sürece uygun hareket edeceğini söyledi.

İYİ Parti lideri Akşener, oyunu kullandıktan sonra saygı çağrısında bulundu.

Artık insanların özgürce ve vicdanlarıyla oy kullandığı sandıklardan çıkacak sonuçlara hepimizin saygı duyması gereken aşamaya geçiyoruz” dedi.

Depremden etkilenen 11 ilde yapılan oylama, yaklaşık dokuz milyon seçmenin kaydıyla ilgili endişelere yol açtı.

Yaklaşık üç milyon kişi deprem bölgesini terk ederek diğer iller için ayrıldı, ancak yalnızca 133.000 kişi yeni yerlerinde oy kullanmak için kaydoldu. Siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları seçmenleri otobüsle taşımayı planladı ancak kaç kişinin geri döneceği belli değildi.

Depremden sağ kurtulanların çoğu, okul bahçelerine kurulan derme çatma oy kullanma merkezlerine dönüştürülen konteynırlarda oy kullanacak.

Depremin vurduğu Diyarbakır’da Ramazan Akçay erkenden oy kullanmak için sandık başına geldi.

İnşallah demokratik bir seçim olur” dedi. “Ülkemiz adına hayırlı olsun.”

——

Bilginsoy, İstanbul’dan bildirdi. Mucahit Ceylan Diyarbakır, Türkiye’den katkıda bulunmuştur.